Ticaret mi, üretim mi?

Isparta’da kurulması planlanan serbest bölgeyle ilgili kamuoyunda süren tartışmalara Fikir Isparta Topluluğu da olağan toplantı gündemiyle hazırladığı bir bildiriyle katkı sundu. “Isparta İçin Serbest Bölge Alternatifleri ve Altyapı Uygunluğu: Ticaret mi, Üretim mi?” başlığını taşıyan bildiride, kurulacak bölgenin türü ve altyapı yeterlilikleri stratejik bir bakış açısıyla değerlendirildi.

Topluluk üyeleriyle yapılan toplantı ve analizler sonucunda hazırlanan bildiride, serbest bölge yatırımının Isparta’nın ekonomik geleceği açısından önemli bir fırsat olabileceğini ortaya koyuyor. Ancak bu yatırımın doğru yönlendirilmesi için bazı temel soruların mutlaka cevaplanması gerektiği de ifade ediliyor.

Ticaret mi üretim mi?

Bildiride öncelikli olarak “Isparta’ya ne tür bir serbest bölge kurulacak?” sorusu öne çıkarıldı. Bu kapsamda iki temel seçeneğin bulunduğuna dikkat çekildi: serbest ticaret bölgesi ve serbest üretim bölgesi.

Serbest ticaret bölgeleri, ithalat ve ihracatın serbestçe yapılabildiği, ticarete dayalı alanlar olarak tanımlanıyor. Serbest üretim bölgeleri ise ithal edilen hammaddelerin işlenerek yeniden ihraç edildiği, üretime dayalı alanlar olarak öne çıkıyor.

Fikir Isparta Topluluğu’na göre, Isparta’da serbest bölge kurulma kararı yalnızca kavramsal bir tercih değil, aynı zamanda bölgesel altyapı ve ekonomik potansiyelin dikkate alındığı stratejik bir planlamayı gerektiriyor.

Türkiye’deki serbest bölgeler örnek gösterildi

Türkiye’de hâlihazırda 19 serbest bölgenin faaliyet gösterdiği bilgisine yer verilen bildiride, bu bölgelerin ihracatı artırma, döviz girdisi sağlama ve bölgesel kalkınmayı destekleme gibi çok yönlü işlevler üstlendiği vurgulandı. Fikir Isparta Topluluğu, Isparta’da benzer bir yapının kurulmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirmekle birlikte, serbest bölgenin kuruluş amacının ve işleyiş planlamasının da en az kurulması kadar önemli olduğunun altını çizdi.

Bildiride yatırımcıların en çok dikkat ettiği iki temel unsur olan gümrük ve lojistik altyapı detaylı bir şekilde ele alındı.

Gümrükte altyapı sorunu çözülmelidir

Bildiride Isparta Gümrüğünün, yaş meyve-sebze, elma, lavanta, gül, tekstil ve makine aksamları gibi ürünlerin ihracatında yoğun şekilde kullanıldığı belirtildi. Ancak kentte hava taşımacılığının bulunmaması nedeniyle bazı gümrük işlemlerinin Antalya’ya yönlendirildiğine ve bunun da lojistik maliyetleri artırdığına dikkat çekildi. Halı İhtisas Gümrüğü yetkisine sahip olan Isparta Gümrüğü’nün, tam donanımlı bir ihtisas gümrüğü ya da hızlı işlem terminaline sahip olmaması üzerinde durulan bildiride devam eden serbest bölge çalışmalarının bu eksikliklerle birlikte ele alınması gerektiği vurgulandı.

Serbest bölge gündeminde “Lojistik” öncelikli başlık olmalı

Serbest bölge kurulması gündemini değerlendiren Fikir Isparta Topluluğu bildirisinde lojistik altyapı konusuyla ilgili olarak karayolu, demiryolu, havayolu, depolama ve lojistik merkezler alt başlıkları öne çıktı. Bu başlıklarda belirtilen vurgular bildiride şu şekilde sıralandı:

“Karayolu: Dereboğazı ve Konya yollarının bölünmüş yol statüsüne kavuşturulması gerekmektedir.

Isparta’yı Antalya’ya bağlayan özellikle havalimanına daha yakın mesafede olan Dereboğazı Yolu özellikle ihracat taşımacılığında kritik bir güzergahtır. Yolun mevcut fiziki durumu ile mevsimsel koşulların lojistik akışı zaman zaman sekteye uğrattığı ifade edilmektedir. Şerbet bölgelerinin ihracat odaklı yapısı göz önüne alındığında, Dereboğazı Yolu’nun bir an önce tamamlanarak Isparta’nın liman ile bağlantısının güçlendirilmesi gerekmektedir. Konya yolunda ise fiziki durum ve mevsimsel riskler lojistik sürekliliği zaman zaman aksatmaktadır. Bu nedenle yolun bölünmüş yol olarak tamamlanması önemlidir.

Demiryolu: İlimizden demiryoluyla yük taşımacılığı sınırlı düzeydedir. Demiryolu lojistik potansiyeli yeterince kullanılmamaktadır. Boşaltma-yükleme istasyonları, aktarma merkezleri ve modern depolar bulunmadığı için demiryolu taşımacılığı ticari ölçekte cazip değildir. Serbest bölge kurulumu sürecinde demiryolu lojistiği de düşünülmelidir.

Havayolu: Süleyman Demirel Havalimanı’nın sadece iç hatlara hizmet vermesi ve kargo kapasitesinin yetersizliği önemli bir sorundur. Serbest bölge planlamasında havalimanı kargo kapasitesi arttırılarak mevcut karayolu bağlantısı yanında yukarıda belirtilen demiryolu bağlantısı sağlanmalıdır.

Depolama ve lojistik merkezler: Modern depolama alanlarının eksikliği yatırımcılar için caydırıcı bir unsur olarak öne çıkmaktadır.”

Katılımcı ve stratejik bir sürece davet

Bildiride, serbest bölge tercihi kadar bu sürecin nasıl yönetileceğinin de önemli olduğu vurgulandı. Mevcut bazı altyapı yetersizliklerine rağmen Isparta’nın geliştirmeye açık bir potansiyele sahip olduğunun altı çizildi. Bu çerçevede, merkezi ve yerel yönetimlerin yanı sıra özel sektör, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının da sürece etkin şekilde dahil olması gerektiği belirtildi.

Teşekkür ve ortak akıl çağrısı

Bildirinin sonunda Fikir Isparta Topluluğu tarafından serbest bölge çalışmaları sürecine katkı sunan tüm kişi ve kurumlara teşekkür edilerek şu cümlelere yer verildi: “Isparta’ya kurulacak serbest bölgenin niteliği, ilimizin dış ticaret hedefleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu tercihin “ticaret” mi yoksa “üretim” yönünde mi olacağı gümrük ve lojistik altyapının güçlendirilmesiyle anlam kazanacaktır. Mevcut altyapı bazı yönleriyle yetersiz görünse de geliştirilmeye açık bir potansiyele sahiptir. Bu doğrultuda, fikri olan tüm paydaşların katılımıyla çözüm odaklı bir yaklaşım benimsemeli ve serbest bölge yatırımı, Isparta’nın kalkınması açısından stratejik bir fırsat olarak değerlendirilerek mevcut girişimci potansiyeli en iyi şekilde kullanılmalıdır. Ayrıca yerel dışındaki girişimciler için de cazibe merkezi haline getirilmelidir. Dolayısıyla tüm paydaşların katılımıyla çözüm odaklı bir yaklaşım benimsenmeli ve serbest bölge yatırımı Isparta’nın kalkınması için stratejik bir fırsata dönüştürülmelidir.”

BİZİ INSTAGRAMDA TAKİP EDİN